مدل سازی تجربی و عددی سامانه جمع آوری جریان زیر سطحی بستر رودخانه

کمبود آب در مناطق خشک ونیمه خشک از مشکلات عدیده جوامع انسانی ساکن در این مناطق است. رودخانه ها در این مناطق عمدتا" از نوع فصلی یا خشکه رود بوده چنانکه جریان تداوم کوتاه مدتی در آنها دارد و یا اینکه اصلا" جریانی وجود ندارد. یکی از مناسبترین روش های انحراف جریان در رودخانه های فصلی بکارگیری سیستم آبگیر زیر سطحی با ایجاد شبکه زهکش در بستر رودخانه می باشد. بررسی ها نشان داده در شرایطی که رودخانه فاقد جریان سطحی، و شرایط رودخانه مناسب باشد، می توان با احداث آبگیر زیر سطحی با جمع آوری و هدایت جریانهای زیر سطحی از این منبع آبی برای اهداف مختلف استفاده کرد. برای بررسی اثرخصوصیات هیدرولیکی جریان و هندسی آبگیر موثر بر میزان دبی انحرافی مدلی آزمایشگاهی طراحی گردید که در آن امکان اندازه گیری جریان ورودی و جریان انحرافی در نظر گرفته شده است. در این تحقیق تأثیر توأم عواملی همچون شیب کف آبگیر و اندازه قطر زهکش ها در در دو حالت تراز ثابت سطح آب و عدم کنترل جریان پایین دست(دبی ورودی) برمیزان جریان انحرافی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد شیب محیط متخلخل تاثیر محسوسی بر جریان انحرافی در حالت ثابت بودن تراز سطح آب ندارد. اما در حالت دبی ورودی افزایش شیب سبب افزایش ناچیزی در دبی انحراف می گردد. همچنین افزایش قطر سبب افزایش جریان منحرف شده می شود. در ادامه با استفاده از نرم افزار آماری spss معادلات رگرسیونی جهت تخمین میزان جریان انحرافی بر پایه میزان جریان ورودی و بار آبی روی لوله ها و هدایت هیدرولیکی محیط متخلخل ارائه گردید. همچنین با استفاده از هوش مصنوعی (شبکه عصبی و سیستم استنتاج فازی –عصبی) میزان جریان انحرافی پیش بینی شده است. نتایج حاصل از هوش مصنوعی نشان داد که این روش های غیر خطی قدرت بالای در تخمین پارامتر مورد نظر دارا می باشد بطوری که با خطای کم و ضریب تبیین بالای نسبت به معادلات رگرسیونی، جریان انحرافی را پیش بینی می کنند. همچنین در بین روش های هوش مصنوعی، شبکه عصبی بهینه شده بهترین دقت را در مدل سازی دارا می باشد.